ព្រះចន្ទរបស់

[image]. [image]. [image]. [image]. ព្រះចន្ទរបស់.

មាតិកា. 01 ផ្ទៃលើរបស់ព្រះចន្ទ. 02 កំណកំណើតព្រះចន្ទ.

តារារណប គឺជាអង្គធម្មជាតិឬអង្គសិប្បនិម្មិតដែលវិលជុំវិញអង្គដែលធំជាងគេ។ ភពទាំងអស់លើកលែងតែភពពុធនិងភពសុក្រសុទ្ធតែមានតារារណបធម្មជាតិដែលគេហៅថា ភពរណប។ សមាសធាតុផ្សំនៃសិលាព្រះចន្ទដែលបាននាំត្រឡប់មកវិញដោយអវកាសយានិកនៃ យានអាប៉ូឡូបញ្ជាក់ថាសមាសធាតុផ្សំរបស់ព្រះចន្ទមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងសមាសធាតុផ្សំនៃម៉ង់តូផែនដី។.

[image]. ផ្ទៃលើរបស់ព្រះចន្ទ. 01.

[image]. [image]. ប្រវត្តិព្រះចន្ទគឺជាស្លាកស្នាមបន្សល់ទុកនៅលើផ្ទៃរបស់វា អាយុរបស់ព្រះចន្ទ គឺជាចំនួនមាត់ភ្នំភ្លើងដែលទទួលរងការបុកទង្គិចនៅលើវា គេអាចប្រើប្រាស់ចំនួននៃមាត់ភ្នំភ្លើងនៅផ្ទៃរបស់អង្គណាមួយដើម្បីប៉ាន់ស្មានអាយុផ្ទៃ របស់វា លក្ខណៈពិសេសនៅលើផ្ទៃព្រះចន្ទរួមមាន ម៉ារីយ៉ា(Maria) មាត់ភ្នំភ្លើង(Craters） និងដីខ្ពស់(Highlands).

[image]. [image]. ១.១. ម៉ារីយ៉ា. [image]. [image].

មាត់ភ្នំភ្លើង ជារណ្តៅធំៗជាច្រើនដែលគេឃើញនៅលើព្រះចន្ទ។ មាត់ភ្នំភ្លើងខ្លះមានទំហំរាប់រយគីឡូម៉ែត្រ។ មាត់ភ្នំភ្លើងធំជាងធំជាងគេ​ឈ្មោះ​ “ កូពែនិច ” មាអង្កត់ផ្ចិតប្រហែល 91km។ វាកើតឡើងពីការបុកទង្គិចនៃអាចម៍ផ្កាយធ្លាក់មកពីលំហ។.

ដីខ្ពស់ ឬជាភ្នំ គឺជាផ្ទៃភ្លឺដែលគេបានឃើញនៅលើព្រះចន្ទ។ ផ្នែកខ្ពស់នៃដីខ្ពស់នៅលើព្រះចន្ទនិងគែមមាត់ភ្នំភ្លើងចោលស្រមោលងងឹត ហើយដីខ្ពស់ទឫងនោះគ្របដណ្តប់ស្ទើរពេញផ្ទៃព្រះចន្ទ។.

កំណកំណើត ព្រះចន្ទ. 02.

មានការពន្យល់អំពីកំណកំណើតព្រះចន្ទមុនពេលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តដឹងសមាសធាតុផ្សំរបស់វាតាមរយៈគំរូសិលា: ជាអង្គដាច់ដោយឡែកមួយដែលបានទាញដោយទំនាញ កើតឡើងក្នុងពេលជាមួយគ្នានិងកើតពីរូបធាតុដូចភពផែនដី ភពផែនដីកើតឡើងដំបូងវិលយ៉ាងលឿនជះបំណែកមួយឱ្យខ្ទាតចេញក្លាយទៅជាព្រះចន្ទ.

[image]. ១.ការបុកទង្គិច៖ ប្រហែល​៤៦០០លានឆ្នាំមុនមានអង្គធំមួយបានបុកទង្គិចជាមួយភពផែនដីនៅពេលវាពុំទាន់កករឹង។​អង្គនោះត្រូវតែធំល្មមដើម្បីឲម៉ង់តូរបស់ផែនដីខ្ទាតចេញទៅក្នុងលំហ ព្រោះសមាសធាតុផ្សំរបស់ព្រះចន្ទស្រដៀងនឹងម៉ង់តូរបស់ផែនដី។ ២..

២.ការខ្ទាតចេញ ៖​ កម្ទេចកម្ទីបានពីការបុកទង្គិចចាប់ផ្តើមធ្វើចលនាជុំវិញផែនដីក្នុងរយៈពេលពីរបីម៉ោងបន្ទាប់ពីមានការបុកទង្គិច។កម្ទេចកម្ទីនេះផ្សំឡើងពីរូបធាតុម៉ងតូផែនដីនិងអង្គដែលទង្គិច​ជាមួយវា។.

៣.ការកកើត៖ បន្ទាប់ពីបុកទង្គិចភ្លាមៗរូបធាតុដែលបានខ្ទាតទៅក្នុងគន្លងជុំវិញផែនដីចាប់ផ្តើមផ្ដុំចូលគ្នាបង្កើតបានជាព្រះចន្ទ។នៅពេលព្រះចន្ទចុះត្រជាក់មានការបុកទង្គិចទៅលើវាបន្ថែមទៀតដោយបង្កើតបាននូវអាងជ្រៅៗនិងស្នាមប្រេះជាច្រើននៅលើផ្ទៃលើ។កំអែភ្នំភ្លើងហូរចេញពីស្នាមប្រេះហើយជន់លិចអាងទាំងនោះបង្កើតបានជាម៉ារីយ៉ាដូចសព្វថ្ងៃ។ https://youtu.be/mQAdYWcA7ig?si=wx5X3yJqIQD-6gA3.

[image]. [image]. ជំនោរ សមុទ្រ. 03.

យើងទទួលរងនូវកម្លាំងទំនាញផែនដីទាញខ្លួនអ្នកចុះក្រោមកម្លាំងមួយហៅថា ទម្ងន់.

[image] No Moon Earth Ocean With Moon Tidal Bulge in Ocean Moon.

ជំនោរនិងលំនាចកើតឡើង ២ ដង/១ថ្ងៃ នៅពេលខែដាច់និងខែពេញវង់ព្រះចន្ទ ព្រះអាទិត្យ និងផែនដីស្ថិតនៅលើបន្ទាត់តែមួយ ហេីយផ្គុំកម្លាំងគ្នាបង្កេីតបានជាជំនោរខ្ពស់បំផុតនិងលំនាចទាបបំផុតហៅ​​​​​​ថា​​​​​​​​​​ជំនោរប្រទាញ​​​ឈម (Spring tides) នៅថ្ងៃ៨កេីតនិងថ្ងៃ៨រោច​​​​​​​​​​​​​​​ព្រះអាទិត្យនិងព្រះចន្ទស្ថិតនៅកែងជាមួយគ្នាពុំមានកម្លាំងទំនាញខ្លាំងមកលើផ្ទៃផែនដី គេហៅថាជំនោរប្រទាញកែង(Neap tieds).

[image] nox >INVHX.